TÁC HẠI CỦA ACETON ĐẾN SỨC KHOẺ
BS Nguyễn Ý Đức
Khi mới bước
vào một số tiệm nail, người
viếng thăm thường khựng lại
một vài giây. Họ chợt ngửi thấy
một mùi đặc biệt từ trong tiệm
tỏa ra. Đó là do hơi hoặc bụi
của các hóa chất rất cần thiết cho
ngành nghề nail, một nghề đã mang lại
nhiều lợi nhuận cho công nhân cũng như
chủ nhân. Tuy nhiên, các hóa chất đó cũng
gây ra một số ảnh hưởng không
tốt cho sức khỏe nhân viên, khách hàng. Xin cùng
tìm hiểu thêm về các hóa chất này.
Acetone
Acetone là
một hóa chất rất thông dụng trong
nhiều ngành kỹ nghệ. Riêng trong nghề làm
móng, acetone được dùng rất nhiều. Các
tên khác được dùng để chỉ hóa
chất này là: Dimethyl Formaldehyde, Dimethyl Ketone, Finger
Nail Polish Removers, Rubber Cement.
1-Định
Nghĩa
Acetone là
một chất lỏng, hòa tan trong nước, không
màu, dễ bay hơi, dễ cháy, và có mùi vị
đặc biệt. Hóa chất được
tổng hợp trong phòng thí nghiệm nhưng cũng
có khá nhiều trong môi trường thiên nhiên như
trong không khí, nước uống, ruộng
đất.
Từ không
gian, acetone hòa nhập vào đất, nước
sau những cơn mưa và bão tuyết. Nhưng
acetone không tích tụ trong đất và nước
lâu vì các vi sinh vật sẽ chuyển biến chúng
ra các hợp chất khác. Tự nó, acetone vô
hại vì chúng bị biến đổi rất
mau. Nhưng khi kết hợp với chất khác
như hydogen peroxide, chloroform, thì acetone trở thành
nguy hại.
Trong cơ
thể, acetone cũng có tự nhiên trong các cơ
quan bộ phận và do sự chuyển hóa
thực phẩm tạo ra. Bình thường, acetone
được nước tiểu thải ra ngoài.
Khi vì lý do nào đó mà acetone không được
thải ra thì độ acid của máu lên cao, và có
thể đưa tới tai nạn với bất
tỉnh nhân sự. Trong kỹ nghệ hoặc các
tiệm làm móng, 97% acetone thoát ra khi được
sản xuất hoặc sử dụng sẽ hòa
lẫn trong không khí.
2-Công
Dụng
Acetone
được dùng để chế tạo
chất dẻo (plastic), các loại sợi (fibers),
dược phẩm vá các hóa chất khác. Là
một dung môi hữu cơ, acetone có thể hòa
tan nhiều chất hóa học. Acetone có trong các
sản phẩm kỹ nghệ như sơn,
mực in, contact cement, chất làm keo (gum), nhựa
(resin), sáp (waxe), dầu mỡ bôi trơn, thuốc
nhuộm, hóa chất chùi rửa, thuốc rửa
móng tay. Tại tiệm làm móng tay, acetone được
dùng rất nhiều để lau chùi móng.
3-Tiếp
Cận Với Acetone
Cơ
thể tiếp nhận acetone qua mấy đường
chính sau đây:
-Hít thở
không khí ngoài trời có acetone.
-Hít thở
không khí nhiễm nhiều acetone nơi làm việc
như tại các tiệm làm móng hoặc sử
dụng các sản phẩm có acetone như các hóa
chất dùng trong nhà, chất đánh bóng móng tay,
sơn nhà. Tại các tiệm gắn móng tay
giả, nồng độ acetone tối đa trong
không khí được cho phép là 1000ppm cho 8
giờ làm việc một ngày và 40 giờ một
tuần lễ.
-Da tiếp xúc
trực tiếp với các sản phẩm chứa
acetone.
-Trong
thuốc lá. Người hút thuốc và người
hít thở không khí nơi có khói thuốc đều
bị nhiễm acetone.
4-Ảnh
Hưởng Của Acetone Đến Sức
Khỏe
Khi cơ
thể tiếp cận với acetone, hóa chất này
sẽ lan vào máu và xâm nhập tất cả các
bộ phận khác. Nếu chỉ là số lượng
nhỏ, acetone sẽ được gan biến hóa
thành các phần tử vô hại và có thể
được chuyển thành năng lượng
cung cấp cho các chức năng của cơ
thể. Trái lại, nếu hít thở không khí có
mức độ acetone cao dù chỉ trong thời
gian ngắn, cũng ảnh hưởng không
tốt cho sức khỏe.
a-Tác
dụng trên sự tiêu hóa. Hít thở hoặc
sờ mó vào acetone có thể gây ói mửa,
nhất là khi nồng độ hơi acetone trong
không khí cao. Một số trường hợp ói
ra máu khi bệnh nhân gẫy xương được
bó bột có chất acetone.
b-Tác
Hại Cho Mắt, Mũi, Họng, Hệ Tuần
Hoàn và Hệ Thần Kinh
Mắt - khi
chẳng may dung dịch acetone bắn vào thì
mắt sẽ cay rồi tổn thương giác
mạc, nhưng thường thường chỉ
vài ngày sau thì lành. Hơi acetone cũng làm
ngứa và chảy nước mắt. Khi tiếp
xúc với dung dịch acetone trong thời gian lâu hơn,
giác mạc sẽ bị đục tạm
thời hoặc vĩnh viễn. Hơi acetone cũng
có thể gây ra tổn thương cho giác
mạc.
c-Mũi - dù
chỉ với nồng độ rất nhỏ
(500-1000ppm) hơi acetone cũng gây sự kích thích
niêm mạc của mũi. Mũi có thể
ngửi thấy mùi acetone ở mức 200-500ppm
trong không khí.
d-Cuống
họng - niêm mạc cuống họng có thể
bị kích thích, sưng khi ta uống hoặc hít
thở acetone.
e-Hệ
tuần hoàn - khi bị ngộ độc acetone,
nhịp tim đập rất nhanh và huyết áp
giảm đáng kể.
g-Hệ
thần kinh - khi hít thở một lượng
nhỏ acetone, thính giác có thể bị suy
yếu. Khi trúng độc acetone thì thần kinh
trung ương giảm hoạt động,
nạn nhân thấy buồn ngủ, cử động
không phối hợp, thân thể chuyển động
liên tục và có thể rơi vào tình trạng hôn
mê.
h-Ảnh
Hưởng Hô Hấp
Trúng độc
acetone có thể gây khó thở, nhịp thở
chậm, hơi thở yếu, ngứa cuống
phổi. Cho tới nay, acetone chưa bị xếp
vào danh sách các hóa chất có nguy cơ gây ra ung thư.
Ảnh hưởng
lâu dài của acetone chỉ mới được
nghiên cứu ở loài vật. Khi tiếp xúc lâu
và với phân lượng cao, acetone có thể
đưa tới tổn thương cho thận,
gan, thần kinh và khuyết tật cho bào thai.
Hiện nay chưa có nghiên cứu nào về
ảnh hưởng lâu dài của acetone với loài
người.
Methyl
Methacrylate Monomer (MMA)
MMA là hóa
chất đã gây ra nhiều vấn đề cho
các tiệm làm móng tay giả và hiện nay,
một số tiểu bang đã cấm sử
dụng. Tuy nhiên vì những lý do khác nhau,
nhiều người vẫn dùng.
Tác dụng
trên da của MMA được phát hiện đầu
tiên vào năm 1957. Một bác sĩ chuyên về
bệnh ngoài da bị nấm độc ăn trên
móng tay. Để che dấu các móng tay xấu hư,
ông ta dùng móng tay nhân tạo có chất acrylic.
Mấy ngày sau ngón tay viêm sưng. Từ đó
nhiều báo cáo khác về ảnh hưởng này
do MMA gây ra cũng được công bố.
Một bác sĩ
thần kinh khác có một nhân viên làm phụ tá
nha khoa hơn 14 năm. Từ gần một năm,
bà ta thấy cẳng chân bị tê, mất cảm
giác, yếu, đi không vững dễ ngã. Kết
quả các khám nghiệm đều bình thường.
Hỏi kỹ thì bệnh nhân cho hay đã làm
việc trong một phòng không thoáng khí có MMA trong
hóa chất làm răng giả. Sau khi chuyển sang
phòng làm việc khác thoáng khí hơn thì các
dấu hiệu bệnh chấm dứt.
MMA là hóa
chất được sử dụng nhiều
trong việc làm móng tay giả, xi măng trám răng,
bộ phận cơ thể giả. MMA có trong keo dán
móng tay nhựa.
Nhân viên gắn móng tay giả và khách hàng
chịu ảnh hưởng trực tiếp
của hóa chất này do bụi và hơi MMA bay vào
mũi, miệng và phổi.
Với
gần một giờ cúi sát vào bàn tay khách hàng
để sửa soạn làm móng giả, gọt
giũa móng giả, nhân viên hít thở liên
tục một lượng đáng kể hóa
chất này. Trước hết, mặt móng
tự nhiên được giũa cho nhẵn. Chuyên
viên dùng cọ nhúng vào dung dịch MMA, chấm thêm
bột polymer, tạo ra một hợp chất
để đắp lên mặt móng. Móng giả
được phủ lên trên. Trong suốt
thời gian đó, nhân viên hít thở rất
nhiều MMA. Rồi những hộp đựng MMA
bỏ ngỏ, hơi MMA cũng bay ra và lẫn
với không khí.
Hóa chất
sẽ gây viêm da, chảy nước mắt, nước
mũi, kích thích cuống họng, chóng mặt, tay
run rẩy, giảm cảm giác ở đầu ngón
tay với lâm châm như kim chích. Một số trường
hợp suyễn vì hơi MMA cũng đã
được báo cáo. Nhiều người còn
bị viêm gân ở các ngón tay vì họ liên
tục cầm chặt dụng cụ mài, giũa móng.
Một
số nghiên cứu khoa học cho hay MMA cũng có
nhiều nguy cơ gây ảnh hưởng xấu
cho thai nhi khi bà mẹ tiếp cận quá lâu
với hóa chất này.
Trong không khí,
khi nồng độ MMA lên tới 50 ppm đã gây
ra khó chịu cho cơ thể rồi. Nồng
độ cho phép của cơ quan lao động là
100 ppm.
Năm 1972, Cơ
Quan Thực Phẩm và Dược Phẩm Hoa
Hỳ tuyên bố MMA rất độc hại
nếu dùng ở thể lỏng. Năm 1974,
một tòa án ở
Chicago
đã ra lệnh cấm sản xuất MMA. Cũng
năm 1974, Cơ quan FDA đã cấm các công ty bán
mỹ phẩm có MMA vì hóa chất này gây ra hư
hao móng và dị ứng viêm da cho nhân viên, khách hàng.
Hiện nay có trên 30 tiểu bang Hoa Kỳ cấm
sử dụng MMA.
Tuy nhiên, MMA
vẫn còn được dùng vì giá rẻ hơn
chất thay thế. Một gallon keo có MMA giá vài
chục mỹ kim trong khi một gallon chất thay
thế lên tới cả vài trăm mỹ kim. Chính
quyền không có đủ thanh tra viên để
kiểm soát việc sử dụng MMA và khách hàng
cũng không than phiền hoặc báo cáo khi chủ
tiệm nail dùng hóa chất này.
Trong ngành Y,
Nha Khoa, MMA vẫn còn được dùng vì có
những biện pháp an toàn khi làm răng hoặc
chân tay giả. MMA có mùi rất nồng nặc,
bay hơi rất nhanh. Keo gắn móng tay giả có
MMA rất cứng, rất khó giũa mặc dù
đã ngâm vào nước nóng hoặc nước
pha thuốc. MMA đã được thay thế
bằng chất Ethyl Methacrylate (EMA)
Eth
yl Methacrylate
Hiện nay,
sự hiểu biết về Ethyl Methacrylate vẫn
còn giới hạn. Tuy nhiên kinh nghiệm nghề
nghiệp cho thấy, tiếp xúc lâu với hóa
chất này có thể đưa tới các vấn
đề cho sức khỏe như:
-Dị
ứng mắt với giác mạc: rát, đỏ
ngứa, mắt sưng, chảy nước
mắt.
-Da
sẽ bị kích thích, ngứa, nổi mề
đay. Tiếp cận lâu, da sẽ khô, nứt, viêm
đỏ. Người đã có bệnh ngoài da thì
ảnh hưởng sẽ nặng hơn.
-Hít
phải hóa chất với nồng độ cao thì
hơi thở khó khăn, nặng ngực. Người
bị bệnh suyễn sẽ lên cơn suyễn
thường xuyên hơn.
-Hít
nhiều hóa chất, trong người thấy choáng
váng, chóng mặt, rối loạn các cử động,
mệt mỏi.
-Chẳng
may nuốt hóa chất này vào miệng thì sẽ có
khó chịu về tiêu hóa như ói mửa, đau
bụng.
Các
Hóa Chất Khác
Acetonitrile:
chất để bóc keo gắn móng tay giả, có
thể kích thích mũi, cuống họng; nhức
đầu, đau bụng, ói mửa; khó thở,
nặng ngực; rối loạn nhịp tim; lên cơn
kinh phong; bất tỉnh.
Benzene: trong
keo gắn móng tay có thể làm rối loạn hô
hấp, đỏ da, giảm chức năng
thần kinh, ung thư máu.
Benzoil
Peroxide: chất bột đắp móng làm dị
ứng da, kích thích đường hô hấp, ho,
đau cuống họng khi hít quá nhiều.
Camphor,
Di-n-butylphthalate: những chất làm bóng, có
thể gây viêm da, kích thích mũi, mắt,
cuống họng.
Ethyl Acetate: làm
bóng và keo gắn móng tay có thể gây ngứa mũi,
chảy nước mắt, viêm cuống họng,
viêm da, ngây ngất. Với số lượng cao,
có thể gây tổn thương cho gan và
thận.
Formaldehyde:
chất làm bóng móng tay có thể gây dị
ứng da, suyễn, làm chảy nước
mắt, nước mũi, ngây ngất. Nghiên
cứu cho thấy chất này có thể gây ung thư
ở loài vật.
Fiberglass:
chất liệu phủ trên móng tay giả có
thể gây ung thư ở loài vật và viêm da,
ngứa cuống họng, chảy nước
mắt nước mũi ở người khi
tiếp cận với hóa chất này.
Methylene
Chloride: keo dán móng tay giả mà khi hít phải có
thể gây rối loạn hô hấp, tuần hoàn,
thần kinh.
Methyl Ethyl
Ketone: chất phủ trên móng giả có thể gây
kích thích cho mũi miệng, mắt, làm ngây
ngất và cũng có nguy cơ gây ảnh hưởng
không tốt cho sự sinh sản.
Nitrocellulose làm
bóng móng, có thể khiến tim đập nhanh.
Titanium
dioxide: chất làm bóng móng và làm móng giả
cứng chắc mà khi hít thở lâu có thể gây
xơ hóa phổi (Fibrosis).
Toluene:
chất làm móng bóng và làm keo dán móng giả có
thể gây thiếu hồng cầu; tổn thương
thận, gan; viêm da; ảnh hưởng tới
sự sinh sản; dị ứng hô hấp.
Kết
Luận
Coi vậy thì
ta thấy các hóa chất dùng trong Nail Salon có
thể gây ra một số rủi ro cho sức
khỏe. Tuy nhiên, với các phương pháp phòng
ngừa cũng như sự khôn ngoan của trí óc
con người, ta có thể tránh các ảnh hưởng
xấu này...
Bác
sĩ Nguyễn Ý Ðức
CÔNG DỤNG CỦA ACETON ÍT NGƯỜI BIẾT ĐẾN
Nước tẩy sơn móng tay (Acetone) còn có tác dụng đánh bóng giày, tẩy keo dính, hay các vết mực rất tốt và sạch nhé.
Làm sạch bàn phím máy tính
 |
Dùng một miếng gạc bông để thấm dung dịch nước tẩy rồi nhẹ nhàng thoa lên bàn phím laptop, bàn phím của bạn sẽ trông như mới.
Khôi phục lại sàn nhà
 |
Đổ nước tẩy lên khăn giấy và lau sạch những dấu giày khó coi trên nền
gạch, laminate hay sàn bê tông (không sử dụng với sàn gỗ).
Làm “trẻ hóa” đồ sứ
 |
Nhúng một mảnh vải cũ vào nước tẩy rồi thoa lên các vết ố vàng do trà
hay cà phê, rửa sạch lại với xà phòng và nước. Không áp dụng với những
đồ gốm có hoa văn trang trí vì nước tẩy có thể làm mờ, hỏng hoa văn.
Đánh bóng giày
 |
Thấm ướt khăn giấy và lau cho đến khi những vết trầy xước và ố bẩn biến mất. Dùng một miếng vải ẩm để làm sạch lại lần nữa.
Tẩy sạch keo siêu dính
 |
Để giải quyết những vết keo dính cứng đầu trên da, thấm ướt một miếng gạc bông với nước tẩy rồi chà lên vùng da bị dính keo.
Phục chế đồng hồ đeo tay
 |
Để loại bỏ các vết xước, lõm của mặt đồng hồ nhựa, hãy dùng một miếng
gạc bông thấm nước tẩy sơn móng tay. Do aceton trong nước tẩy có thể hòa
tan với nhựa nên có thể làm nhẵn mịn mặt đồng hồ. Lưu ý không chà xát
quá mạnh để tránh làm thủng bề mặt nhựa.
Tống khứ vết mực
 |
Để loại bỏ những vết bẩn cứng đầu dai dẳng nhất như vết mực trên tay
hay trên tường nhà bạn, hãy thấm ướt một miếng gạc và xóa các vết bẩn
đi.
Làm sạch dao cạo
 |
Aceton là một chất khử trùng, vì vậy có thể ngâm dao cạo trong dung
dịch nước tẩy để làm sạch các chất bẩn trến lưỡi dao cũng như kéo dài
tuổi thọ cho dao cạo.
Làm sạch vết cáu bẩn trong bồn tắm
 |
Để thoát khỏi chiếc bồn tắm hoặc vòi hoa sen đầy vết xà phòng hay cáu
bẩn, hãy pha loãng nước tẩy móng tay với một ít nước rồi dùng một chiếc
bàn chải cứng chà rửa các vết cặn bã một cách nhanh chóng.
