Mệnh giá hàng tỷ hay đục lỗ, cổ nhất hay to nhất... là những đồng tiền độc đáo trong lịch sử các ngân hàng trên thế giới.
Nam Tư
- một quốc gia ở châu Âu trước đây đã đối mặt với tình trạng siêu lạm
phát bắt đầu từ năm 1989, cho tới khi cải cách kinh tế năm 1994. Đồng
tiền giấy mệnh giá cao nhất năm 1988 là 50.000 dinara (đơn vị tiền tệ)
đã thay đổi lên tới 500.000.000.000 dinara vào năm 1994.
Tiền giấy tại trại tập trung
Tờ
tiền giấy này được tạo ra bởi Đức quốc xã, sử dụng trong các tại tập
trung ở Tiệp Khắc. Những tờ tiền có mệnh giá nhưng chỉ đơn giản là tờ
giấy không có giá trị và không được sử dụng.
Tờ 100.000 tỷ
Mức
lạm phát kỷ lục thế giới, nửa cuối năm 2008 khi chính phủ Zimbabwe phát
hành các tờ tiền mới với mệnh giá 100.000 tỷ, 50.000 tỷ, 20.000 tỷ và
10.000 tỷ đô la Zimbabwe. Trên thực tế, tờ tiền mệnh giá 100.000 tỷ đô
la Zimbabwe tại thời điểm đó chỉ tương đương 300 USD. Một ổ bánh mỳ tại nước này khi đó cũng có giá tới 300 tỷ đô laZimbabwe. Để đi xe buýt tại Harare, người dân cũng phải cần tới hơn 100 tỷ đô la Zimbabwe.
Chỉ
vài tháng sau khi được phát hành, tờ tiền mệnh giá 100.000 tỷ đô la của
nước này cũng mất giá chóng mặt và không còn đủ mua nổi một ổ bánh mỳ
trước khi bị khai tử khi chính phủ tuyên bố xóa bỏ 12 chữ số 0 trên đồng
đô la Zimbabwe.
Tờ 100 triệu tỷ
Năm 1946, Hungary rơi
vào cơn bão lạm phát trầm trọng nhất lịch sử. Chính phủ nước này khi ấy
còn phát hành tờ 100 triệu tỷ pengo. Trên thực tế, tờ tiền này chỉ có
giá như 20 cent.
Tiền giấy cổ nhất thế giới
Tờ tiền giấy cổ nhất thế giới được ghi nhận tại Trung Quốc khoảng năm 800 mặc dù nước này bỏ dùng tiền giấy vào giữa thế kỷ 15.
Tờ tiền in hình con lừa
Sau
chiến thanh thế giới thứ nhất, vấn đề quan trọng là phát hành đồng tiền
khẩn cấp tại Đức và Áo. Đây có thể là đồng tiền kỳ lạ nhất thế giới do
in hình con lừa.
Tiền giấy có kích thước lớn nhất thế giới
Xét
về kích thước, đồng 100.000 peso được chính phủ Philippines phát hành
trong năm 1998 được coi là đồng tiền lớn nhất so với tất cả các đồng
tiền giấy hợp pháp được lưu hành cho đến nay. Với kích thước to bằng 1
tờ giấy A4, đồng tiền được phát hành để kỷ niệm 100 năm ngày Philippines
thoát khỏi ách thống trị của thực dân Tây Ban Nha. Đồng tiền chỉ phát
hành với số lượng hạn chế cho một số nhà sưu tập. Để mua được nó, người
ta phải trả tới 180.000 peso, tương đương 3.700 USD.
Tiền Einstein
Năm 1952, Thủ tướng Israel đầu
tiên, David Ben-Gurion, đã mời nhà vật lý Albert Einstein chức chủ tịch
danh dự của nước này, tuy nhiên Einstein đã từ chối. Để tôn vinh nhà
vật lý này, Ngân hàng Trung ương đã phát hành đồng tiền có in hình ông
vào năm 1968.
Tiền khoét lỗ
Năm 1997, chế độ độc tài của Joseph Mobutu tại Congo đã
bị lật đổ năm 1997. Sau đó, trong khi chờ tiền mới được thiết kế và in
lại, chính phủ nước này đành cắt bỏ mặt Mobutu trên các tờ tiền cũ để
tạm thời sử dụng.
( Chuyển Bởi Kim Anh )
Tiền là thứ được mọi người sử dụng hàng ngày, nhưng không phải ai cũng biết hết những câu chuyện thú vị
xung quanh những tờ bạc. Tạp chí Time đã điểm lại 10 câu chuyện được xem là ít biết về tiền.
1. Đồng bạc có kích thước lớn nhất
xung quanh những tờ bạc. Tạp chí Time đã điểm lại 10 câu chuyện được xem là ít biết về tiền.
1. Đồng bạc có kích thước lớn nhất
Với kích thước lớn hơn
cả 1 tờ giấy A4, đồng bạc có kích thước lớn nhất thế giới có mệnh giá
100.000 Peso do Chính phủ Philippines phát hành năm 1998. Được thiết kế
nhằm kỷ niệm 1 thế kỷ ngày Philippines giành độc lập từ tay thực dân Tây
Ban Nha, đồng bạc phiên bản giới hạn này chỉ được bán cho các nhà sưu
tập. Giá bán cho các nhà sưu tập là 180.000 Peso, tương đương 3.700
USD/tờ.
2. Đồng bạc mệnh giá 1 triệu Bảng
Đồng bạc có mệnh giá lớn
nhất mà Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) từng phát hành có mệnh giá 1
triệu Bảng vào năm 1948, trong thời gian tái thiết hậu chiến tranh theo
kế hoạch Marshall. Đồng bạc này được thiết kế dành riêng cho Chính phủ
Mỹ sử dụng. Vài tháng sau đó, việc phát hành chấm dứt, nên chỉ có rất ít
đồng bạc này lọt vào tay tư nhân. Vào năm 2008, một trong những đồng
bạc mệnh giá khổng lồ còn sót lại đã được bán đấu giá thành công với mức
giá khoảng 120.000 USD.
3. Máy ATM đầu tiên trên thế giới
Máy ATM có lẽ là ý tưởng
tuyệt vời nhất mà con người nghĩ ra khi ở trong bồn tắm kể từ thời
Archimede. Khi đang tắm, John Shepherd-Barron đã phát minh ra chiếc máy
rút tiền tự động (ATM) đầu tiên, cho dù vẫn còn những tranh cãi về bản
quyền của ông đối với y' tưởng này. Shepherd-Barron sau đó đã đưa ý
tưởng của ông lên ngân hàng Barclays của Anh và được chấp nhận ngay lập
tức. Vào năm 1967, chiếc máy ATM đầu tiên đã được lắp đặt London. Dẫu
còn thô sơ so với những “hậu duệ” ATM ngày nay, nhưng có ưu điểm là
không thu phí. Trong ảnh là một phụ nữ đang rút tiền từ máy ATM bên
ngoài ngân hàng Westminster ở London vào ngày 19/1/1968.
4. Nguồn gốc của ký hiệu $
Không ai biết ký hiệu
của đồng bạc xanh ($) từ đâu mà có, nhưng Cục In tiền của Mỹ có cách lý
giải xem chừng rất hợp lý. Cơ quan này cho biết, ký hiệu $ ban đầu được
sử dụng cho đồng Peso của Tây Ban Nha và Mexico, trông giống như chữ “P”
viết lồng vào chữ “S”. Ký hiệu $ đã được sử dụng rộng rãi trước năm
1875, thời điểm đồng USD bằng giấy đầu tiên được phát hành.
Nếu để ý, có thể thấy ký hiệu $ không hề xuất hiện trên đồng tiền của nước Mỹ.
Nếu để ý, có thể thấy ký hiệu $ không hề xuất hiện trên đồng tiền của nước Mỹ.
5. Tiền mệnh giá càng nhỏ càng nhanh rách
Tất cả các đồng tiền
giấy rốt cục rồi cũng rách nát. Những đồng càng có mệnh giá nhỏ lại càng
được sử dụng nhiều, vòng đời càng ngắn hơn. Ước tính, đồng 1 USD chỉ
tồn tại được trong 21 tháng, trong khi tờ 100 USD có thể sử dụng trong 7
năm. Trong khoảng thời gian đó, lạm phát có thể làm giá trị của đồng
tiền “teo” đi. Đây có thể xem là lý do để mọi người tiêu tiền càng nhanh
càng tốt!
6. Cảnh sát chống bạc giả của Mỹ
Sau cuộc Nội chiến
(1861-1865), tiền giả lan tràn khắp nước Mỹ, với tỷ lệ bạc giả được cho
là lên tới 1/3 số tờ bạc trong lưu thông, buộc Chính phủ phải hành động.
Vào năm 1865, một bộ phận đặc biệt thuộc Bộ Tài chính Mỹ đã được thành
lập để chống nạn làm giả tiền. Cơ quan này vẫn tồn tại cho đến ngày nay,
với cái tên Mật vụ Hoa Kỳ (USSS), mang nhiệm vụ bảo vệ Tổng thống và
các nhà lãnh đạo hàng đầu khác của nước này.
Tổng thống Abraham Lincoln là người đã trao quyền chống bạc giả cho Mật vụ vào ngày 14/4/1865. Đến năm 1901, cơ quan này được Tổng thống William McKinley giao thêm nhiệm vụ bảo vệ Tổng thống. Năm 2002, Mật vụ Mỹ - cơ quan gồm 6.500 nhân viên - được chuyển vào một bộ mới thành lập là Bộ An ninh nội địa.
Tổng thống Abraham Lincoln là người đã trao quyền chống bạc giả cho Mật vụ vào ngày 14/4/1865. Đến năm 1901, cơ quan này được Tổng thống William McKinley giao thêm nhiệm vụ bảo vệ Tổng thống. Năm 2002, Mật vụ Mỹ - cơ quan gồm 6.500 nhân viên - được chuyển vào một bộ mới thành lập là Bộ An ninh nội địa.
7. Người có chân dung được in nhiều nhất trên tiền
Từ Australia tới
Trinidad và Tobago, chân dung của Nữ hoàng Elizabeth đệ nhị ngự trị trên
đồng tiền của 33 quốc gia khác nhau - nhiều hơn bất cứ một nhân vật
nào. Canada là nước đầu tiên in chân dung của Nữ hoàng Elizabeth lên
đồng tiền vào năm 1935, khi Nữ hoàng còn là công chúa lên 9 tuổi. Theo
thời gian, 26 chân dung khác nhau của Nữ hoàng Anh đã được sử dụng trên
đồng Bảng Anh cũng như đồng tiền của các thuộc địa, lãnh địa và vùng
lãnh thổ của nước này. Một số nước thích sử dụng chân dung của Nữ hoàng
trong trang phục hoàng gia lộng lẫy, một số khác thích chân dung giản
đơn. Nhiều nước “cập nhật” chân dung của Nữ hoàng theo độ tuổi, trong
khi nhiều nước chỉ thích dùng chân dung của Nữ hoàng khi còn trẻ.
8. Tiền rất bẩn
Nghiên cứu đã chỉ ra
rằng, phần lớn số tờ USD nằm trong lưu thông có dính một hàm lượng nhất
định chất ma túy. Lý do là bọn buôn lậu ma túy thường dùng tay có dính
thuốc để di chuyển tiền, nhiều con nghiện cũng sử dụng tiền để cuộn lại
làm ống hít.
Tệ hơn, tiền còn được
các nhà nghiên cứu chỉ ra là một ổ bệnh, với rất nhiều loại vi khuẩn và
virus khác nhau, với số lượng thậm chí còn lớn hơn trong toilet của các
hộ gia đình. Chẳng hạn, virus cúm được cho là có thể tồn tại trên tiền
giấy tới 17 ngày. Đó là lý do vì sao người ta nên dùng thẻ nhiều hơn.
9. Tiền mệnh giá “siêu khủng” của Zimbabwe
Với tốc độ lạm phát lên
tới 231 triệu %, giá một ổ bánh mì là 300 tỷ Đôla Zimbabwe, Chính phủ
nước này đã phải phát hành tờ bạc mệnh giá 100 nghìn tỷ Đôla Zimbabwe
vào đầu năm 2010. Đây là tờ bạc có mệnh giá lớn nhất trên thế giới từ
trước tới nay.
10. Tờ tiền giấy đầu tiên
Tiền giấy được sử dụng đầu
tiên ở Trung Quốc, vào thời nhà Đường (618-907), ban đầu dưới dạng tờ
bạc phát hành tư nhân. Đến thế kỷ thứ 17, tiền giấy mới bắt đầu được sử
dụng tại châu Âu. Và thêm khoảng 1-2 thế kỷ nữa, tiền giấy mới được sử
dụng rộng rãi trên khắp thế giới.
Do tiền giấy được phát
hành ồ ạt và gây lạm phát, Trung Quốc đã cấm tiền giấy hoàn toàn vào năm
1455 và nhiều thế kỷ sau đó mới sử dụng trở lại loại tiền này. Một sự
thật mà ít người biết đến nữa là: Từ “cash” (“tiền mặt”) trong tiền Anh
bắt nguồn từ từ “kai-yuan” dùng để chỉ loại tiền xu bằng đồng có đục lỗ ở
giữa được sử dụng phổ biến vào thời nhà Đường.