NHÀ CUỐI NGÕ

Nhà Cuối Ngõ là một truyện ngắn diễn tả một cộng đồng rất nhỏ tại một xóm nghèo. Trong Nhà Cuối Ngõ tác giả nối các mối quan hệ nửa kín nửa hở của các nhân vật vào với nhau và bằng một giọng văn hài hước rất thông minh, Đinh Vũ Hoàng Nguyên đặt người đọc ngồi trước câu chuyện, thấy từng chi tiết, từng phân cảnh và trên hết thấy được tính nết của từng con người rất khác nhau trong cái cộng đồng người nhỏ bé ấy.

Nhà Cuối Ngõ

 Đinh Vũ Hoàng Nguyên

Nghề nghiệp của y là vẽ tranh.

Y thuê một gian trong khu nhà hai gian nằm ở cuối ngõ làm xưởng 

vẽ, có lối đi và cổng riêng biệt. Chủ nhà này ở nơi khác. Người 

trong xóm đa phần là dân lao động, rất nhiều cave cũng về thuê nhà 

ở đấy.

Mụ Điếc tuổi gần năm mươi, bị nghễnh nặng, ở ngay gần kề. Mụ có

 con nhưng không có chồng, nghề chính là làm thợ may, buổi chiều 

thì ra ghi lô ở đầu ngõ; cô con gái mụ vừa cưới xong, ở nhà chồng 

cũng gần đó. Y thường xưng hô với mụ Điếc là bà bà tôi tôi.

Vốn xưởng vẽ của y là nơi lũ bạn bè thường mò đến tụ bạ. Bọn này

 họ cú, thức đêm hò hét rượu chè inh ỏi, nên những chỗ y thuê ở 

trước đây thường bị hàng xóm sang phê bình. Giờ thuê được căn

 nhà mà chủ nhà không ở cùng, hàng xóm lại điếc, y khoái lắm. Gặp 

mụ Điếc, y hô: “Bệnh điếc vạn tuế!”. Mụ bảo: “Tao làm gì mà phải 

hạn chế?”.

Mụ Điếc ngồi ghi lô, y đi ngang nói: “Điếc, tên em là một bài ca”. 

Mụ hỏi: “Cái gì, ba mốt bẩy ba á? đề hay lô?”. Thấy mọi người 

xung quanh cười, mụ cầm cuốn sổ chạy theo đập đập đánh y bảo: 

“Thằng chó này chắc lại vừa nói gì đểu!”

.

Ở khu nhà thuê đó một thời gian thì y có thêm hàng xóm mới, là lão 

Hoán. Lão đến thuê gian bên cạnh, đi chung cổng với y.

Lão Hoán ngoài năm mươi, người lẻo khẻo môi mỏng hớt, gặp gái 

thì tròng mắt lảo đảo, nhìn gian và dê. Tiểu sử tiên sư của lão chả ai 

rõ, chỉ biết hiện tại lão kéo nhị trong hội nhạc đám ma.

Hồi lão mới về y hơi dè chừng, sợ nhậu nhẹt đêm hôm lão ý kiến ý 

cò. Nhưng không, lão chả để tâm. Y rủ lão sang uống rượu vài lần, 

thành thân tình. Lão bảo với y: “Tao chơi nhạc cụ dân tộc, mày vẽ 

tranh, lĩnh vực khác nhau, nhưng đều là nghệ sỹ. Tao với mày về 

đây làm văn hóa cho cái ngõ này”. Y cụng, đáp: “Chứ chả 

chuyện!”.

.

Lão Hoán thích mụ Điếc ngay từ buổi mới về, rất hay lân la mon 

men… Mụ Điếc ngồi may, cúi lom khom, lão Hoán lượn ra lượn 

vào săm soi khe cổ mụ. Có lần lão ghé tai mụ Điếc bảo: “Đằng ấy 

dựng được vét tông, thế có biết dựng quần đùi không, thì dựng hộ 

cái!”. Mụ Điếc bảo: “Nỡm, dở hơi, rửng mỡ!”. Lão Hoán đi, mụ 

lẩm bẩm: “Đồ chó già!”, rồi cười tủm.

Tối, lão Hoán kéo nhị hát:

“Một năm có mười hai tháng ớ ơ…

Một tháng có ba mươi ngày ớ ơ…

Thỉnh thoảng có tháng có ba mốt ngày ớ ơ…

Một tháng có ba ngày phụ nữ không được thắp hương ớ ơ…”

Đoạn, lão ngểnh sang nhà mụ Điếc hát:

“Em Điếc có còn bị kiêng thắp hương ớ ơ…”

Y liền bảo lão: “Bố sang bên đấy hỏi mẹ nó thẳng là em đã mãn 

kinh chưa, cho nhanh. Nhạc với chả nhẽo! Mà mụ ấy nghe được 

khối ra!”.

Lão bảo: “Loại mày nghệ sỹ cái cục cứt. Chả lãng mạn gì cả!”, rồi 

hát tiếp:

“Hôm nào không kiêng thắp hương đừng chốt cửa buồng ớ ơ…”

.

Ở góc sân nhà y có một cái ngách thông ra sau bếp nhà mụ Điếc, 

phải ép lưng vào tường mà lách mới đi lọt. Một bữa thấy lão Hoán 

từ trong đó chui ra, đầu tóc đầy mạng nhện. Gặp y lão sững, rồi nói:

 “Vừa nãy ném con chuột, văng mẹ nó dép trong này”. Y nhìn điệu 

bộ lão lấm lét, nghi. Một lát y mò vào ngách, đến bếp nhà mụ Điếc 

thấy có miếng liếp che buồng tắm bị cậy…

Về nhà, y hát:

“Mụ Điếc có tắm thì nhớ đặt bẫy ớ ơ…

Sau liếp có con chuột già ớ ơ…”

Lão Hoán nhăn nhở: “ Tổ cha mày!”, rồi thầm thì: “Này, con mẹ 

Điếc này hàng họ còn ngon bằng tỉ mấy con cave ngoài kia mày 

ạ!”.

.

Ngà là con gái mụ Điếc, nhưng không hề điếc. Ngà lấy chồng ở ngõ 

bên cạnh, chưa có con. Buổi tối Ngà bán bún ngan vịt ngay cửa 

nhà.

Chồng Ngà là tổ trưởng tổ kéo đường dây điện, thường đi công 

trình xa. Thằng này cục. Ngà lại là loại đáo để. Hai vợ chồng hay

 choảng nhau.

Có gã hàng xóm cạnh nhà Ngà buổi tối sang ăn bún khuya, thấy 

Ngà tươi, mỡ, chồng lại đang đi vắng… Nhìn quanh quán thấy 

chẳng còn ai, gã hàng xóm lúc đỡ bát bún cố chạm tay vào vú Ngà, 

bảo: “Thêm cho anh tí thịt thừa ở ngực nhé!”. Ngà đang cầm muôi 

nước dùng nóng chan luôn vào đũng quần gã…

Gã hàng xóm bỏng, mà không dám kêu ai. Hàng tuần giời đi đứng 

như thằng sa đì.

Chồng Ngà đi công trình về, ngủ mê mệt. Ngà mở điện thoại chồng 

thấy có ảnh chụp chồng vừa hát, vừa lúi húi móc rốn mấy cô em 

môi đỏ trong hàng karaoke. Thằng chồng đang ngáy há hốc mồm,

 Ngà nhặt chiếc guốc, nhè mồm chồng bổ, chửi: “Thằng đĩ, bà ở 

nhà giữ bướm cho mày, hầu hạ cả bố mẹ mày để cho mày đi sướng

 bậy à?”. Thằng chồng rách môi, gẫy nửa răng cửa liền tóm tóc vợ, 

dúi, lên gối uỳnh uỵch. Ngà thò tay tóm dái chồng bóp nghiến, 

chồng phải nhả tóc.

Ngà bỏ về nhà mẹ đẻ. Thằng chồng Ngà lôi hết đống guốc của vợ

 chặt sạch.

Sáng hôm sau thằng này đi làm, dái đau, chân bước lạng dạng. Ra 

ngõ, chạm mặt gã hàng xóm, thấy gã kia nhìn trộm mình lấm lét, lại 

cũng bước lạng dạng hệt mình, mới bảo: “Ông tương bỏ mẹ mày 

giờ! Mày thích nhại ông à?!”.

.

Từ hôm Ngà về ở cùng mụ Điếc, lão Hoán ít lân la nhà mụ vì Ngà 

tỏ ra ghét lão. Ngà bảo mặt lão gian. Mụ Điếc thỉnh thoảng sang 

khu bên này, đứng dựa cửa nhà lão Hoán nói chuyện ê a ê a, như 

phường dở hơi.

Ngà mông to ngực to, lúc ngồi quạt than trước cửa nhà, đùi ép vào 

ngực, trồi lên ở cổ áo hai ụ trắng phau. Lão Hoán đi ngang, mắt liếc

 chân bước, đâm sầm đầu vào gốc dâu da xoan cạnh đường, kêu: 

“Úi giời!”. Ngà lẩm bẩm: “Thằng dê già, cho chết! Có ngày bà xẻo,

 vứt cho chó ăn!”. Vào nhà Ngà nói với mụ Điếc: “Bà bô đừng cho 

lão Hoán sang nhà, mà cũng đừng qua chuyện trò với lão bên ấy 

nữa!”. Mụ Điếc ơ kìa, nhưng mà,… sao sao…

.

Mẹ con mụ Điếc nói chuyện với nhau thường oang oang.

Bữa ấy y đang ngồi cà kê với lão Hoán ở sân nhà thì nghe thấy 

tiếng mụ Điếc vọng sang: “Bếp than vẫn đỏ đấy, con Ngà kia có 

tắm thì vào rót nước đi, để tao còn đun tiếp”.

Lão Hoán liếc trộm y. Y cũng liếc lão. Cả hai vơ vẩn, chuyện chả 

còn nếp còn tẻ. Biết thừa đầu óc nhau!

Một lát y nói: “Bố con mình làm nghệ thuật mà thỉnh thoảng không 

đi thưởng thức cái đẹp thì tài năng nó thui chột mất!”. Lão bảo: 

“Chí lý!”, rồi co cẳng chạy ra chỗ ngách quên cả xỏ dép, định chui 

vào trước. Nhưng y khỏe, cầm đít lão quăng ra.

Trong buồng tắm, Ngà đang dội nước lên người.

Lão Hoán không chen được với y để nhòm, đứng bên cạnh sốt ruột, 

hết đẩy lại huých, rồi năn nỉ: “Kính lão đi mày ơi!”,… rồi lầm bầm 

chửi: “Nghệ sỹ cái cục cứt gì mày, tham như mõ!”. Ngà đang kì 

đùi, bỗng nhiên ngừng, tai dỏng mắt đảo…

Y vội thụp xuống lách sâu vào trong ngách. Lão Hoán chỉ đợi thế, 

hí hửng chen lên bậy liếp thò mặt vào… thì một xô nước mầu trắng

 nhờ nhờ tạt ra. Nhà mụ Điếc nuôi lợn, có thùng gom nước gạo lẫn 

thức ăn thừa, thứ nước ấy giờ long tong chảy trên mặt lão Hoán. 

Tóc tai lão nhoe nhoe mẩu rau dưa, mảnh xương cá… Mùi chua 

khẳm. Lão co mồm văng tục , thì sực nhớ, im thít.

Y và lão lách ra. Lão Hoán cuống vấp dúi dụi, chân sục vào cống.

Ra khỏi ngách, trông lão Hoán như ngợm. Y bảo: “Hành trình tìm 

tòi cái đẹp gian khổ quá bố nhỉ!”. Lão than: “Tao mới chỉ thấy gian 

khổ, chứ đã kịp thấy tí tẹo đẹp nào đâu!”

.

Lão Hoán cởi truồng bên bể nước trong sân, lão vừa múc nước dội 

người, vừa lẩm bẩm rủa Ngà là đồ cứt trâu. Đang tắm thì Ngà đến 

ngoài cổng chửi.

Ngà cầm kéo, miệng chửi, tay vung vẩy kéo đánh nhịp, réo đích 

danh “thằng Hoán”. Ngà bảo sẽ thiến con dê già, sẽ nhét đầu con 

dê già vào chỗ tối tăm của “cái đẹp”. Có hai con chó chầu chực 

đấy cũng góp mồm sủa.

Cánh cổng chỉ có chiếc ổ khóa không bấm móc hờ lỗ chốt, Ngà thò

 tay tìm cách mở…

Lão Hoán ôm háng khư khư, mặt mũi nhớn nhác.

Y nấp trong nhà nhòm ra. Y cũng chẳng muốn chạm mặt Ngà!

Ở góc sân có bức tường, phía bên kia là con đường chạy dọc sông 

Tô Lịch, y lẻn ra, trèo lên tường. Lão Hoán chạy lại níu chân y, nói: 

“Mày mày… mày phải ở lại làm chứng là tao chưa kịp thấy tẹo gì 

của nó!”, y bảo: “Nó có kéo, con làm chứng cho bố để nó xẻo của 

con à!”, lão Hoán chửi: “Loại mày nghệ sỹ cái cục cứt, hèn lắm!”. 

Thấy y chuẩn bị nhẩy xuống bên kia tường, lão Hoán hớt hải: “Thôi 

thôi mày kéo cho tao lên với!”. Lúc ngồi được lên tường, lão lập 

cập: “Bọn mình cùng nghệ sỹ hoạn nạn đừng bỏ nhau!”.

Ngà đã mở được cổng, đang vào.

Y nhẩy xuống con đường ven sông Tô Lịch. Phía xa có mấy bà 

đồng nát tong tẩy đi lại… Lão Hoán không dám nhẩy theo vì chưa 

mặc quần. Lão bò lổm ngổm trên tường, cục bìu ve vẩy như tai voi, 

đến cuối tường có cái ống máng thì lão đu người leo. Trên đó là 

trần nhà mụ Điếc.

.

Xâm xẩm tối, y mò về nhà. Một lát, thấy lão Hoán mặc cái quần 

lửng hoa từ trên tường trèo xuống. Ở nhà bên kia tiếng Ngà đang 

réo: “Bà Điếc ơi, bà Điếc ơi…”, Ngà gắt: “Đến giờ ghi lô rồi mà cái 

nhà bà này lại biến đi đâu không biết?!”.

.

Buổi tối, y và lão Hoán uống rượu. Lão vừa uống vừa cười lủm 

mủm. Rồi lão kể.

… Trần nhà mụ Điếc có mấy tấm chăn đang phơi, lão liền chui vào. 

Vừa vén chăn lên thì gặp mụ Điếc.

Mụ này vốn nấp trong chăn nhòm lão Hoán tắm; lúc lão và y trèo 

tường, do khuất, mụ không biết… Giờ, đột nhiên, thấy lão đứng 

cạnh, cởi truồng.

Mụ Điếc “ối giời ơi”, mụ vơ cái gáo nhựa úp vào mặt. Lão cuống, 

lão giật cái gáo trên mặt mụ Điếc đem úp vào háng. Mụ Điếc chẳng 

vừa, liền giằng lại gáo đem úp lại mặt… Lão bèn kéo thốc mụ vào 

căn chòi chứa đồ cũ.

Mụ Điếc kêu: “Làng nước ơi, Hoán già hiếp tôi làng nước ơi!…”. 

Lão nói: “Lạy bà, bà mà kêu thế thì người nhà bà thịt tôi như ngan 

như vịt à!”. Mụ Điếc giơ hai nách lên ngửi, rồi mụ dí nách vào mũi 

lão bảo: “Thịt thế này mà hôi như ngan như vịt à!”, lão cãi: “Tôi 

bảo là bà nhỏ mồm kẻo con Ngà nó thịt tôi, chứ đâu mà bảo thịt bà 

hôi!”. Mụ Điếc “thế à thế à”, rồi mụ thì thầm hỏi: “Cái con Ngà nó 

đang chửi gì thế hả ông?”. Lão không đáp, lão xấn xổ. Mụ liền lí 

nhí: “Ối làng nước ơi, Hoán già nó đang… nó đang… hiếp tôi!”…

Y nghe xong, rót rượu, chắp tay mời lão, nói: “Đáng đời con Ngà. 

Nó chửi được bọn mình thì bọn mình trị lại mẹ nó. Bố vừa rửa nhục 

cho đàn ông nước Nam!”. Lão Hoán cười hầng hậc: “Thấy tao cao 

thâm chưa?”, uống cạn, rồi lão vênh váo: “Người xưa bảo bất độc 

cái gì gì mà phi hảo hán, mày nhỉ?!”

.

Chồng Ngà là thằng du côn. Sau hôm vợ bỏ đi, tuyên bố gặp Ngà ở 

đâu là bẻ răng cắt lưỡi. Ngà nghe kể thì cười khẩy, nhạt.

Ngà về bên này ở được hai tuần.

Hôm lão Hoán đi đám về, gặp thằng chồng Ngà đứng ở cổng nhà y 

nhòm sang nhà mụ Điếc, bộ dạng rất khả nghi. Thấy lão liếc liếc 

mình, nó hỏi: “Ông lác à?”. Lão vội cum cúp lủi.

Về nhà, Lão Hoán thẩn thẩn. Chả hiểu nghĩ ngợi thế nào, rồi lão leo

 ống máng… Lên tới trần nhà mụ Điếc, lão gọi rón rén: “Bà Điếc 

ơi!”. Không có tiếng trả lời. Lão lại gọi: “Ngà ơi!”…

Cửa trần mở, là Ngà.

Thấy Ngà, lão Hoán lúng búng: “tao vừa gặp chồng mày nó đang 

rình bên cổng nhà tao. Tao… tao,… định sang bảo mày trốn,…”. 

Ngà nghe, lẳng lặng. Ngà xuống nhà cầm cái chày dấu sau đít, mở 

cửa đi ra…

Gặp chồng, Ngà hất hàm: “Muốn gì?”.

Cái thằng du côn ấy thấy vợ thì ú a ú ớ; nghe vợ hỏi, đứng đực; rồi 

đột ngột nó quì thụp, nó rống lên: “Em ơi, em là vàng của anh 

không có em đời anh chẳng bằng cái rắm!…”. Mụ Điếc lúc này 

cũng lăm xăm xách con dao phay từ trong nhà chạy ra. Chồng Ngà 

đang lem lẻm: “Anh thế với em là anh còn lớ xớ với mấy con vớ 

vẩn thì…” – thấy mụ Điếc, nó giằng luôn mụ vào, nó nói tiếp – 

“… có cả mẹ đây làm chứng cho anh, thì… thì điện giật anh nổ, 

nổ… chết mẹ nó ộc máu!”. Mụ Điếc giãy nảy: “Thằng chó kia, mày  

rủa gì tao ộc máu?!”.

Lão Hoán nghe lỏm trong nhà liền thì thầm với y: “Thề với mụ 

Điếc sướng mày nhỉ! Mai tao cũng sang tao thề.”.

.

Ngà về lại với chồng.

Cũng sau buổi đó lão Hoán hàng ngày qua lại với mụ Điếc, ăn ngủ 

rất hồn nhiên. Nhưng hễ thấy bóng Ngà là lão lủi nhanh như lươn.

Hôm lão Hoán và mụ Điếc đang ăn cơm, đúng lúc ấy vợ chồng Ngà 

sang, lão không kịp tránh. Chồng Ngà tóm chịt lão Hoán bắt ngồi 

lại, nó bảo: “Ai khinh thằng này thì cứ bước khỏi cửa!”. Lão sợ lập 

cập, mặt xám ngoét.

Thằng chồng Ngà lôi trong túi ra chai rượu và bọc lòng lợn bày lên 

mâm. Y đi ngang, nó thấy, liền lôi vào cùng ngồi. Xong nó tuyên bố 

với cả nhà là vừa làm được vợ chửa.

Chồng Ngà rót rượu ra mấy chén, bắt lão Hoán và mụ Điếc cụng 

riêng. Lúc nó cụng với lão Hoán thì bảo “Con kính cụng đại ca!”, 

trông như diễn tuồng. Ngà đang mang thai, không uống rượu, thấy 

chồng với lão Hoán bá vai bá cổ thân mật, nguýt: “Cái lũ đàn ông 

nhà này toàn đồ chập cheng!”.

Lão Hoán chân khẳng khiu, quần đùi rộng, lại nhàu như lò xo, lúc 

ngồi ăn chim thòi ra mâm. Ngà trở đầu đũa gắp chim lão Hoán, bảo: 

“Tưởng miếng thịt!”. Lão hoảng, bật nhỏm dậy, cộc đầu vào thành 

máy khâu. Chồng Ngà đang kê chén rượu lên miệng,… đổ oạch ra 

cười sặc sụa, sùng sục ho. Mụ Điếc bảo: “Con đĩ kia sao mày vô 

duyên thế!”.

.

Vợ chồng Ngà về rồi, còn lão Hoán ngồi thủm lủm xó nhà ngắm mụ 

Điếc dọn bát đũa, mắt mày rất tình tứ. Y bảo: “Bên này giờ tha hồ 

ấm cúng, nhỉ!”. Lão gật, mắt hấp háy, giống hệt người tử tế. Y lại 

bảo: “Cái mắt mụ Điếc khéo mà cũng giống con Ngà, bố cứ ngồi hớ 

hênh, mụ lại trông nhầm thành cuộn chỉ rối, cho mẹ nó nhát kéo… 

Hoán có mà thành Hoạn”.

Mụ Điếc đang bê mâm, thấy y và lão Hoán nhăn nhăn nhở nhở 

cười thì ve vẩy cười theo. Rồi mụ lẩm bẩm: “Hai thằng chó này 

chắc lại vừa nói gì đểu!”.

Hết.