QUÊ HƯƠNG CỦA ĐẠI VĂN HÀO SHAKESPEAR ( Kim Chi Sưu Tầm )

                                                    ĐẠI VĂN HÀO SHAKESPEAR

Ngôi nhà nơi Shakespear ra đời.

Tên thành phố có nghĩa là Stratford trên sông Avon, gọi dài dòng như thế để không nhầm lẫn với một thành phố khác của nước Anh cũng có tên là Stratford, nằm ở ngoại ô thủ đô London.

Stratford-upon-Avon vì gắn liền với Shakespeare nên nổi tiếng không chỉ ở nước Anh. Hàng năm, có khoảng bốn triệu du khách đến thăm thành phố này.

Thành phố cổ kính và thơ mộng

Stratford-upon-Avon nằm cách thủ đô London 150km về phía Tây Bắc. Từ London, chúng tôi đi xe bus đến đây chỉ mất khoảng hai tiếng.

Rời London ồn ào và náo nhiệt, du khách được nhìn ngắm khu vực đồng quê của quận Warwick với những cánh đồng thẳng tắp điểm xuyết những xóm làng xinh xắn ẩn trong những rặng cây. Xe đưa chúng tôi vào thẳng trung tâm Stratford và dừng ngay bên bờ sông Avon.

Trước mắt chúng tôi không phải một bến sông bình thường mà là cả một bức tranh phong cảnh đẹp tuyệt vời. Đây là quang cảnh của nước Anh cổ xưa của mấy trăm năm về trước. Một đàn thiên nga chầm chậm lướt mình trên dòng nước trong xanh. Hai bên bờ sông, rợp bóng những cây cổ thụ.

Sông Avon chảy qua thành phố Stratford.

Một chiếc cầu đá cổ kính bắc qua sông gợi lại dĩ vãng của thời trung cổ. Trên bến, chỉ có những chiếc thuyền gỗ và những chiếc ca-nô nhỏ để chở du khách lướt nhẹ trên sông. Vài cụ già ngồi đọc báo trên những chiếc băng gỗ cạnh những hàng rào cũng bằng gỗ. Đứng tại đây, có thể nhìn thấy đằng xa ở bờ phía Bắc một tòa nhà đồ sộ xây bằng gạch đỏ, đó là Nhà hát hoàng gia Shakespeare.

Tôi thầm nghĩ nếu không nhắc đến Shakespeare, thì chỉ riêng quang cảnh nơi đây cũng đủ làm mê hồn du khách. Rời bờ sông Avon, chúng tôi đi vào các phố. Đường phố rất yên tĩnh, hầu như không thấy bóng dáng ôtô chạy trên đường, chỉ có những đoàn du khách đi lại tấp nập.

Stratford là một thành phố nhỏ, dân số chỉ có 20.000 người, nhưng có tuổi thọ được 800 năm. Từ một thôn xóm thưa vắng, thành phố Stratford chính thức ra đời năm 1196. Nó vẫn giữ lại nguyên vẹn hệ thống đường sá được vạch ra từ thời trung cổ, mà đặc điểm là kẻ theo hình ô vuông như một bàn cờ. Đường phố ở đây đều đường ngang kẻ dọc thẳng tắp, cho nên du khách rất khó đi lạc như ở các thành phố hiện đại.

Stratford đúng là một thành phố cổ không bị biến dạng vì nền công nghiệp hiện đại. Ở đây, không có những ngôi nhà cao tầng, không có những kiến trúc tân kỳ. Hai bên đường vẫn còn nhiều ngôi nhà được xây cất từ thời Shakespeare bên cạnh những hàng quán mới xây sau này.

Du khách vô cùng thích thú khi nhìn những cửa sổ khung gỗ nhỏ nhắn xinh xinh, những mái nhà màu đen dợn sóng, ẩn hiện trong những vườn hoa nhiều màu sắc. Một số ngôi nhà có lối kiến trúc dát những thanh gỗ màu đen viền lên các tường màu trắng trông rất đẹp mắt (tiếng Pháp gọi kiểu nhà này là maison à colombages, còn tiếng Anh gọi là half - timbered house, có nghĩa là nhà một nửa bằng gỗ).

Những ngôi nhà của dòng tộc Shakespeare

William Shakespeare sinh ngày 23/4/1564. Thân phụ ông là John Shakespeare, một thương nhân buôn bán ngũ cốc, len dạ, về sau, khi đã khá giả được giữ một số chức vụ trong thành phố và đến năm 1568 thì được cử làm thị trưởng.

Shakespeare học hết bậc trung học ở Stratford thì kết hôn vào năm 1582 với Anne Hathaway, con gái một chủ nông trại và họ có với nhau tất cả ba người con. Năm 1588, Shakespeare rời Stratford để đến thủ đô London. Tại đây ông tham gia hoạt động kịch trường, với tư cách vừa là diễn viên, vừa là tác giả kịch bản. Ông gắn bó với đoàn kịch có tên là Những người của Chamberlain (The Chamberlain’s Men).

Năm 1599 đánh dấu sự kiện quan trọng trong lịch sử phát triển nghệ thuật sân khấu ở Anh, đó là sự ra đời của nhà hát mang tên Địa Cầu (The Globe Theatre), vì nó có hình dáng tròn như quả địa cầu. Từ đó, những vở kịch do Shakespeare sáng tác đều được công diễn ở đây.

Năm 1612, Shakespeare đột nhiên từ bỏ hoạt động sân khấu và trở về sống ở quê hương. Ông mất vào ngày 23/4/1616, đúng vào ngày kỷ niệm sinh nhật lần thứ 52 của ông. Thi hài ông được chôn tại nhà thờ Holy Trinity tại thành phố Stratford, bên bờ sông Avon.

Khách sạn Shakespeare.

Trong lộ trình tham quan thành phố Stratford, trước tiên du khách được giới thiệu năm địa chỉ quan trọng nhất được gọi là Những ngôi nhà Shakespeare (The Shakespeare Houses), đó là những nơi cư ngụ của Shakespeare và những người thân trong gia đình ông, tồn tại từ thế kỷ XVI cho đến ngày nay.

Đầu tiên là nơi Shakespeare chào đời. Đây là ngôi nhà xinh xắn nằm trên phố Henley, giờ đây đã trở thành nhà bảo tàng. Trang trí nội thất giống như thời niên thiếu của Shakespeare. Có một số bàn ghế, vật dụng là nguyên bản từ xưa được giữ lại, một số được phục chế. Trên tường, treo nhiều bộ quần áo cổ nhiều màu sắc (tất nhiên là đồ phục chế). Cạnh nhà là một xưởng thủ công nhỏ, nơi phụ thân ông là John Shakespeare sản xuất những găng tay bằng da. Đằng sau nhà là một khu vườn, nơi trồng các loại hoa và cây cỏ được nhắc đến trong các vở kịch của Shakespeare.

Tiếp đó, du khách sẽ ghé Nash’s House (Ngôi nhà của Nash). Chủ nhân ngôi nhà là Thomas Nash, một người giàu có thời bấy giờ, kết hôn với cô Elisabeth, cháu gọi Shakespeare là ông ngoại. Ngôi nhà trở thành nhà bảo tàng với nhiều đồ trang trí nội thất quý giá bằng gỗ còn giữ lại cho đến bây giờ, chứng tỏ mức sống cao của gia đình.

Điều đáng chú ý là bên cạnh nhà của Nash, có một vườn hoa khá rộng và đẹp, giữa vườn có tấm bia ghi rõ: xưa kia đây là một ngôi nhà của Shakespeare. Ông mua nó vào năm 1597. Khi từ giã London trở về sống ở Sratford, ông đã ở tại ngôi nhà này mà ông đặt tên là New Place (Chỗ ở mới) và ông qua đời tại đây vào năm 1616. Ngôi nhà bị phá hủy năm 1759 và thay vào đó là một vườn hoa.

Nhà bác sĩ John Hall, con rể của Shakespeare.

Hall’s Croft (trang trại của gia đình Hall) là địa điểm thứ ba. Chủ nhân của tòa nhà sang trọng này là con gái của Shakespeare, cô Susanna và chồng là bác sĩ John Hall. Ông Hall là một bác sĩ nổi tiếng ở nước Anh vào thế kỷ XVII, có viết nhiều sách về y học. Tất cả đồ nội thất như bàn ghế, tranh, thảm, các vật dụng khác đều thuộc loại quý giá.

Cả ba ngôi nhà kể trên đều nằm ở trung tâm thành phố Stratford. Còn hai ngôi nhà Anne Hathaway’s Cottage và Mary Arden’s House thì nằm ở vùng đồng quê bên ngoài thành phố. Anne Hathaway’s Cottage (trang trại Anne Hathaway) là ngôi nhà của gia đình bên vợ của Shakespeare, cách trung tâm thành phố 1,5km. Nét hấp dẫn của kiến trúc là kiểu mái nhà bằng rơm trộn đất được phục chế, trông thật thơ mộng. Chung quanh nhà là cả một khu vườn rộng vừa trồng hoa, vừa trồng cây ăn quả như táo, lê. Ở đây còn giữ lại chiếc ghế mà chàng thanh niên William Shakespeare thường ngồi để tán tỉnh cô nàng Anne Hathaway khi họ chưa lấy nhau.

Trang trại Anne Hathaway, của gia đình bên vợ Shakespeare.

Mary Arden’s House (Nhà Mary Arden) lại là trang trại của gia đình mẹ của William Shakespeare, cách trung tâm thành phố gần 5km. Mary Arden sống ở đây suốt thời con gái, đến khi kết hôn với ông John Shakespeare thì chuyển về ở trung tâm thành phố. Trang trại xây bằng gạch đỏ và gạch trắng, bên cạnh còn giữ lại những chuồng nuôi gia súc với những vật dụng được sử dụng cách đây năm thế kỷ.

Chuyến tham quan năm ngôi nhà Shakespeare đã tạo cho du khách cơ hội sống lại trong môi trường thật thơ mộng và quyến rũ của nông thôn nước Anh cách đây 500 năm, nhưng đồng thời cho thấy dòng tộc Shakespeare thuộc vào loại giàu có và sang trọng nhất ở địa phương thời bấy giờ.

Những di tích lịch sử khác

Năm ngôi nhà Shakespeare là những địa điểm tham quan chính khi du khách đến Stratford. Ngoài ra, những kỷ niệm về Shakespeare còn hiện diện ở nhiều ngôi nhà, góc phố.

Chúng tôi chỉ có thể lướt qua một vài địa điểm như trường trung học nơi Shakespeare theo học thời niên thiếu (được xây dựng từ năm 1427, nằm trên đường Nhà Thờ, bên cạnh một dãy nhà xinh xắn theo lối kiến trúc thời Trung cổ, tường trắng viền gỗ màu đen), khách sạn Shakespeare (Shakespeare Hotel), được xây dựng từ thế kỷ XVI và vẫn giữ nguyên hình dạng ban đầu cho đến ngày nay, các phòng ngủ được lấy tên các vở kịch của Shakespeare: Hamlet, Vua Lear, Romeo và Juliet, Giấc mộng đêm hè, Không có gì mà ầm ĩ thế...)

Ngoài ra, nhà hát hoàng gia Shakespeare và nhà thờ Holy Trinity (từ thế kỷ XIV), nơi cậu bé Shakespeare được làm lễ rửa tội năm 1564 và cũng là nơi lưu giữ thi hài của Shakespeare (1616).

Nhà thờ Holy Trinity.

Chúng tôi đi thăm thành phố Stratford theo kiểu cưỡi ngựa xem hoa, nhưng cũng cảm nhận được sự tôn kính đặc biệt mà người dân Anh dành cho Shakespeare ngay từ khi ông còn sống. Và ánh sáng hào quang của Shakespeare ngày càng rạng rỡ với thời gian, ông là nhà soạn kịch lớn nhất của nước Anh và cũng là nhà soạn kịch lớn nhất của mọi thời đại.

Cuối cùng, tôi muốn ghi lại một chi tiết không dính dáng gì đến Shakespeare nhưng đối với tôi, đó là một khám phá thú vị… Theo tài liệu hướng dẫn của công ty du lịch địa phương, tôi đến phố High Street (Phố trên) tìm đến một ngôi nhà xinh xắn với tấm biển Harvard House (nhà của ông Harvard) xây dựng năm 1596, tài sản của Trường đại học Harvard (Mỹ). Thì ra đây là nơi cư ngụ của ông John Harvard (1607 - 1638), một mục sư đạo Thanh giáo của Anh, tốt nghiệp thạc sĩ môn nghệ thuật của Trường đại học Cambridge ở Anh. Ông di cư sang Mỹ và thành lập Trường đại học Harvard tại thành phố Cambridge, bang Massachussetts.

Ngôi trường này trở thành trường đại học có chất lượng hàng đầu ở Mỹ và trên thế giới.